WATER

Τα παραδοσιακά σπίτια πολλών περιοχών της Ελλάδας είχαν δεξαμενές που συγκέντρωναν το νερό της βροχής, με το οποίο κάλυπταν μεγάλο μέρος από το νερό που χρειαζόταν το νοικοκυριό όλη τη χρονιά. Σήμερα αναγνωρίζεται η σοφία της συλλογής του βρόχινου νερού στο σπίτι αλλά και σε δημόσια κτίρια, σχολεία, κ.λπ. Έτσι, γίνεται προσπάθεια για να ξαναμπεί η στέρνα στη ζωή των κατοίκων σε πόλεις και χωριά και να βελτιωθούν οι πα- λιότερες τεχνικές ώστε να αντιμετωπιστούν τα προβλή- ματα που είχαν οι παραδοσιακές στέρνες.

 

Πώς λειτουργεί σήμερα ένα σύστημα συλλογής του βρόχινού νερού;

Ένα σύστημα συλλογής του βρόχινου νερού σε κατοικία περιλαμβάνει τα εξής στάδια:

1. Το νερό της βροχής πέφτει σε μία στεγανή και όσο το δυνατόν καθαρή επιφάνεια που έχει την κατάλληλη κλίση για τη συλλογή του νερού, π.χ. στη στέγη, στην ταράτσα (επιφάνεια συλλογής).

2. Το νερό οδηγείται μέσα από σωλήνες (υδρορρoές) στο χώρο αποθήκευσης. Στην είσοδό της υδρορροής υπάρχει ένα φίλτρο (σίτα/πλέγμα) που κάνει ένα αρχικό φιλτράρισμα του νερού συγκρατώντας φύλλα, πετρα- δάκια, σκουπίδια, κ.ά.

3. Το νερό φιλτράρεται επιπλέον περνώντας μέσα από ένα φρεάτιο (φίλτρο από στρώσεις άμμου, χαλίκια, κ.λπ.) που έχει άνοιγμα για τον καθαρισμό του.

4. Το νερό εισέρχεται στη δεξαμενή αποθήκευσης που βρίσκεται είτε στο υπόγειο είτε σε εξωτερικό χώρο π.χ. στην αυλή. Η δεξαμενή αποθήκευσης του νερού πρέπει να έχει συγκεκριμένες προδιαγραφές:

    - Θερμοκρασία μικρότερη των 18°C. 

    - Κατασκευασμένη από στεγανό υλικό (π.χ. κατάλληλο πλαστικό), χωρίς να το διαπερνά το φως και να έχει ουδέ- τερη οσμή. -         Το μέγεθος της να είναι ανάλογο με το μέγεθος της επι- φάνειας συλλογής.

    - Να είναι προστατευμένη από μικρά ζώα, έντομα, κ.λπ.

5. Η δεξαμενή έχει μια αντλία για την άντληση του νερού.

6. Η δεξαμενή έχει ένα «σιφόνι» που επιτρέπει την πιθανή υπερχείλιση του νερού.

7. Από τη δεξαμενή αποθήκευσης το νερό μεταφέρεται σε διάφορα τμήματα του κτηρίου μέσα από σωλήνες.

 

Το βρόχινο νερό που συλλέγεται με αυτό τον τρόπο μπορεί να χρησιμοποιηθεί στο καζανάκι της τουαλέτας, το πότισμα, την καθαριότητα καθώς και τη βιομηχανία. Μπορεί επίσης να γίνει πόσιμο αρκεί να απολυμανθεί (π.χ. με λάμπες UV, όζον, χλωρίωση).

 

Ορισμένα υλικά κατασκευής της επιφάνειας συλλογής όπως είναι το τσιμέντο, η κεραμοσκεπή και τα μονωτικά υλικά θεωρούνται περισσότερο κατάλληλα από άλλα. Λιγότερο κατάλληλα θεωρούνται η άσφαλτος που μπο- ρεί να προσδώσει χρώμα και οσμή στο νερό καθώς και οι ταράτσες με φυτοκάλυψη μιας και απαιτείται επιπλέ- ον φιλτράρισμα από τα φύλλα, το χώμα, κ.λπ. Το σύστημα συλλογής του βρόχινου νερού χρειάζεται τακτική συντήρηση ειδικά πριν από την έναρξη των βροχερών περιόδων. Τα φίλτρα και οι υδρορροές πρέ- πει να είναι απαλλαγμένες από σκουπίδια, πετραδάκια, λάσπη, κ.λπ. και η δεξαμενή πρέπει να επιθεωρείται τουλάχιστον μία φορά το χρόνο για να καθαρίζεται.

 

Παραδοσιακά οι στέρνες ήταν υπόγειες, πελεκητές με το σφυρί και το καλέμι σε βράχο που έχει την ιδιότητα να μην απορ- ροφά το νερό. Χρησιμοποιούσαν πέτρα και συνδετικό υλικό (τσιμεντοκονίαμα, ασβέστη, τριμμένο κεραμίδι-«κουρασάνι») για να ολοκληρώσουν και να στεγανοποιήσουν τα τοιχώματα. Επίσης, έκαναν «υάλωμα» για ακόμα καλύτερη στεγανοποίηση απλώνοντας θηραϊκή γη και βάζοντας φωτιά στο εσωτερικό της. Με αυτό τον τρόπο, η στέρνα αποκτούσε πολύ λεία και αδιαπέραστη υφή εσωτερικά. Για να διατηρούν τη στέρνα καθαρή έμπαιναν μέσα οι πιο μικροκαμωμένοι ή ακόμα και τα παιδιά και καθάριζαν τη λάσπη από τον πυθμένα και τα τοιχώματα. Για να διατηρείται το νερό της στέρνας καθαρό έριχναν μέσα χέλια «για να τρώνε τα νερομάμουνα» και να μην πιάνουν βρύα τα τοιχώματα καθώς τα χέλια ανάδευαν τα νερά με την κυκλική τους κίνηση. Τα χέλια ήταν και δείκτες καθαρότητας: αν το νερό είχε μολυνθεί, πέθαιναν.